“Dolaşım Sistemi” deyince aklınıza ilk ne geliyor? Şöyle bir düşünün. Siz düşünürken ben de köşeye bir giriş yapayım.
Aslında, herkesin ömür boyu para ile ilgili sessiz ve derinden bir hikâyesi var. Görmezden geldiğimiz ve farkında olmadan da içten etkilendiğimiz. Bir şekilde elimizden geçen(!), hakkında konuştuğumuz hatta piyasası da olan PARA. Tüm bunları niye mi yazıyorum? Hepimizin gün sonunda farkında olmadığı “Para ve Dolaşımı” ile ilgili hikâyesini keşfetmesi için. “Dolaşım Sistemi” dediğimizde de, bizi belki de ilkokul yıllarımıza götüren ve o vakitlerde öğrendiğimiz kan dolaşımının, bugünlerde aynı para dolaşımı gibi hayatımızı etkilediğine beraber bakalım diye. Ve tabi ki tıpkı sizin gibi para kullanan biri olduğum için.
Bu köşede her buluşmamızda farklı bir açıyla ona bakacağız. Parayı farklı yönleriyle yeniden tanırken sanki bir sevgiliyi yeniden keşfediyor olacağız. Her gün yeniden karşıma çıkan yeni sevgilinin(?) benimle nasıl karşılaşacağı ve onu size nasıl takdim edeceğim konusu, benim içinde henüz sürpriz. Fakat bu yazı başlığı adından da belli ki bu seferkinin adı “Dolaşım Sistemi”.
Girişteki sorunun cevabı sizin de bildiğiniz gibi “Kan Dolaşımı”. “Sindirilmiş besin maddelerinin ve oksijenin hücrelere ulaştırılmasını ve hücrelerde oluşan atık maddelerin ve karbondioksitin hücrelerden uzaklaştırılmasını sağlayan sistem.” Küçük ve Büyük Kan Dolaşımı olmak üzere iki kısımdan oluşuyor. O zaman paraya bu şekilde baktığımızda, küçük ve büyük piyasalar olarak değişmekte olduğunu biliyoruz. Doğal olarak biraz farklı ölçekte Dünya ve Ülke Para Piyasaları karşılaştırması veya ülke – bölge ölçekli fındık piyasasının karşılaştırılması ve belli kriterlere göre değerlendirilmesi gibi.
Birey olarak ise gündelik hayatta daha küçük ölçekli olarak(en küçük miktardan, en büyük miktara kadar)yani, elimizin dokunduğu veya banka hesaplarından tuşlayarak iletişime geçeriz.
Bu durumda gözlerinizi kapatıp şunu hayal etmenizi istiyorum! Kan dolaşımınızı bilirsiniz, fakat tam olarak gösteremezsiniz. Derimize yakın yüzeylerdeki damarlarımızı görür ve buna o şekilde tanık oluruz, aynı paranın elden ele dolaştığını görüp tanık olduğumuz kanallar gibi. Fakat daha derinlerde nasıl hareket ettiğini bilsekte, göremeyiz. Sadece hayal edebiliriz.
Konu “Para” olunca, dolaşım ağında olan diğer kanallar nedir? Ben saymaya başlayayım sizde aklınızı gelenleri eklersiniz.
Banka kanalı, elden hesap ödeme, kredi kartı ile görünmeden bir sonraki aya ödemesini devreden işletim sistemi, havale, eft…. En küçük oranda ise; dolmuşa verilen yol ücreti veya market alış verişi gibi. Bu durumu tekrar vücudun işletim sistemi gibi düşünelim. Para ile hayatımıza çektiğimiz fakat aslında bizim için gereksiz olan insanların veya maddelerin atılması (boşaltım sistemi). Para ile rutin olarak yaptığımız alışkanlıklarımız (diğer insanların alışkanlıklarından farklı olarak, bizim için kanıksanmış durumlar)(sindirim sistemimiz) ki buna en güzel örnek her şeyi önceden gören, bilen ve hazmeden insanlarla, parayı sonradan hayatında çekerek hazmedemeyip, hazımsız diye tanımladığımız bireyler topluluğu!
Daha önce onunla nasıl nefes alacağını bilmiyorsanız, para bazen sizi boğabilir (solunum sistemi). Genel olarak baktığınız tüm bu tanımlamalı örnekler dolaşım sistemimiz ile ilgilidir.
Şimdi bünyenizdeki hastalıkları bir düşünün, buna benzeyen sebeplerle başınız dertte olabilir mi? Bu sebeple paranın ısısını iyi ayarlamakta fayda var, aynı beden ısımızı ayarlamakta yardımcı olan dolaşım sisteminin vücudumuzun termostadını ayarladığında olduğu şekilde.
Vücudumuzdaki kan herhangi bir noktada sekteye uğradığında damar yaralanmaları olur ve hayati tehlikeye yakalanabiliriz. Aynı paranızdaki dolaşımın herhangi bir noktada sekteye uğradığında sizi hayati bir tehlikeye getireceği gibi. Herkesin kendi bütçesine göre hareket etmesini engelleyecek durumlar zaman zaman oluşabilir. Bu da kişi için ilk anda hayati tehlike yaratmasa da devam eden süreçte zorlayıcı bir hal alabilir. (Kredi kartı kullanımlarından doğan ölüm sebepleri veya ailenin haberi olmadan alınan büyük miktarlardaki borçların, zamanında ödenmemesi neticesinde çıkan itilafları örnek olarak verebiliriz.)
Kısacası günlük hayatta kullanmış olduğumuz tüm terimler için yerine parayı kullanabiliriz. O halde para ile yakın bir arkadaşlık kurarak yeniden oyun kurmaya ne dersiniz? Adı “Para” olan arkadaşınızla yeni oyunlara “Merhaba!” derken, vücuttaki kanın temiz olması yaşamak için ne kadar önemli ise, sahip olduğumuz paranın elde edilme yolları ve niyetinizin de bir o kadar temiz olması önemlidir. Kanın kirlenerek sinsi sinsi sizi zehirlemesi, paranın da kirlendiğinde sinsi sinsi hayatınızı tehdit ederek zehirlemesine benzer. Temiz para ve temiz hayatların sizi bulması dileğimle!
